Trắc địa là gì? Có nhiều khái niệm được đưa ra về trắc địa, nhưng có thể hiểu đơn giản trắc địa vẫn là một ngành đo đạc trên Trái Đất, phục vụ trong nhiều ngành lĩnh vực trong đời sống. 

Trắc địa là gì? 

Trắc địa hay trắc đạc là quá trình đo đạc và xác định vị trí tương đối của các điểm trên bề mặt trái đất để mô tả chúng như một mặt phẳng trở thành bản đồ. Trắc địa là việc xác định tọa độ XY và độ cao Z, hình dạng và định hướng của các đối tượng địa hình và mặt đất trong một hệ tọa độ quy chiếu. Sản phẩm trắc địa phục vụ cho nhiều ngành trong đời sống đặc biệt trong quy hoạch và công tác xây dựng.

Trắc địa là ngành khảo sát xác định kích thước và  hướng của các đối tượng địa lý

Các phân ngành trong trắc địa

Trắc địa bản đồ

Là ngành đo vẽ bản đồ địa hình phục vụ cho dân dụng trong các công tác địa chính, quy hoạch xây dựng,…và phục vụ cho mục đích quân sự như tọa độ trên biển Đông.

Trắc địa công trình

Là côgn việc tiến hành khảo sát thiết kế công trình theo các giai đoạn trước, trong và sau khi thi công xây dựng. Theo dõi quan trắc chuyển vị và dự đoán biến dạng của các công trình, nền móng công trình trong toàn bộ tuổi đời của công trình. Các công cụ đo đạc chủ yếu bằng các loại máy trắc địa chuyên dụng như: máy kinh vĩ, máy thủy bình, máy toàn đạc điện tử, máy dọi laser, … 

Trắc địa ảnh

Đây là lĩnh vực nghiên cứu xây dựng bản đồ bằng ảnh máy bay, ảnh mặt đất hay ảnh chụp từ vệ tinh. Dùng ảnh để thay thế các phương pháp truyền thống để phục vụ các công tác quản lý đất đai. Đồng thời việc xử lý kết quả được thực hiện qua ảnh.

Trắc địa cao cấp

Là công tác đo đạc trên quy mô rộng toàn cầu, dùng để ứng dụng hoặc xử lý các vấn đề mang tính toàn cầu.

Trắc địa mỏ

Đây là ngành có đặc trưng riêng và được phân làm 2 chuyên ngành nhỏ hơn là trắc địa mỏ – công trình và ứng dụng kỹ thuật địa tin học trong nghiên cứu, giám sát tài nguyên môi trường. Ứng dụng của phân ngành này là dùng để phát hiện vị trí các mỏ quặng và khoáng sản. 

Viễn thám

Đây là phân ngành trắc địa đo vẽ từ ảnh hàng không (máy bay,…) sau quá trình bay chụp, bằng tàu biển (đo vẽ thềm lục địa, đáy đại dương,…). Công cụ đo có thể bằng: máy ảnh, thiết bị siêu âm, ra-đa vô tuyến điện,… 

Định vị vệ tinh

Là loại viễn thám đặc biệt có nhiệm vụ định vị địa vật và đo vẽ địa hình bằng vệ tinh địa tĩnh.

Hệ thống thông tin địa lý

Là chuyên ngành về phần mềm và cơ sở dữ liệu địa lý (công nghệ thông tin).

Tầm quan trọng của trắc địa trong các lĩnh vực ngày nay

Trắc địa là một trong những nghề có từ rất lâu đời và quan trọng nhất vì nó được dùng để đánh dấu ranh giới và phân chia đất đai (Ứng dụng trong thành lập và biên tập bản đồ). Trắc địa đã trở thành một nghề không thể thiếu trong công tác quy hoạch và đo đạc hiện nay.

Trắc địa tiếp tục đóng một vai trò rất quan trọng trong nhiều lĩnh vực kỹ thuật. Ví dụ, khảo sát là cần thiết để thiết kế, xây dựng và bảo trì đường cao tốc, đường sắt, kết cấu cầu, đường hầm, kênh đào, phân khu, hệ thống đường ống, v.v. Các kỹ sư cần biết các giới hạn về độ chính xác có thể có khi xây dựng.