Những quy định về đo đạc đất đai là thắc mắc của rất nhiều người cần được giải đáp. Mục đích của việc đo đạc đất đai là để phục vụ cho các hoạt động quản lý hành chính về đất đai của nhà nước, hoặc để giúp người sử dụng đất thực hiện các thủ tục hành chính.

Khái niệm đo đạc đất đai

Việc đo đạc đất đai là quá trình sử dụng các thiết bị kỹ thuật để xác định diện tích của một thửa đất, bao gồm các ranh giới và mốc giới cụ thể. Mục đích của việc đo đạc này là để phục vụ cho các hoạt động quản lý hành chính về đất đai của nhà nước, hoặc để giúp người sử dụng đất thực hiện các thủ tục hành chính.

Quy định về đo đạc ranh giới thửa đất

Ranh giới thửa đất đóng vai trò quan trọng trong việc phân định quyền và nghĩa vụ của chủ đất, cũng như là căn cứ để lập bản đồ và hồ sơ địa chính, và xác định sự phân chia giữa các thửa đất khác nhau khi cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, việc xác định và vẽ ranh giới thửa đất phải tuân theo các quy định pháp luật, cụ thể là những nguyên tắc chung và đo vẽ ranh giới được quy định tại điều 11 và 12 của Thông tư số 25/2014/TT-BTNMT, phải được thể hiện trên bản đồ địa chính.

Quy định chung về đo đạc đất đai, đo vẽ ranh giới thửa đất

Để đo vẽ chi tiết ranh giới thửa đất, có hai điều cần phải tuân theo. Thứ nhất, trước khi thực hiện đo vẽ, cán bộ đo đạc cần phối hợp với người dẫn đạc, người sử dụng, quản lý đất liên quan để xác định hiện trạng, ranh giới sử dụng đất và đánh dấu các đỉnh thửa đất. Người sử dụng đất cũng cần xuất trình giấy tờ liên quan đến thửa đất. 

Thứ hai, ranh giới thửa đất được xác định theo hiện trạng đang sử dụng, quản lý và chỉnh lý theo các kết quả cấp Giấy chứng nhận, bản án của tòa án có hiệu lực thi hành, kết quả giải quyết tranh chấp của cấp có thẩm quyền và các quyết định hành chính có liên quan. Nếu đang có tranh chấp về ranh giới thửa đất, đơn vị đo đạc phải báo cáo cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có thửa đất để giải quyết. 

Trong trường hợp tranh chấp vẫn chưa được giải quyết khi thực hiện đo đạc, đơn vị đo đạc sẽ đo vẽ khoanh bao các thửa đất tranh chấp hoặc xác định ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý. Đơn vị đo đạc cũng cần lập bản mô tả thực trạng phần đất đang tranh chấp và gửi một bản cho Ủy ban nhân dân cấp xã để thực hiện các bước giải quyết tranh chấp tiếp theo theo thẩm quyền.

Những nguyên tắc đo vẽ ranh giới đất trên thực địa

Điều một là việc đo và vẽ chi tiết ranh giới thửa đất phải dựa trên hiện trạng thực tế đang sử dụng và quản lý, và phải tuân theo quy định tại Điều 11 của Thông tư.

Nếu có giấy tờ pháp lý về quyền sử dụng đất thể hiện rõ ranh giới thửa đất nhưng ranh giới của thửa đất trên thực địa đã thay đổi so với giấy tờ đó, thì trên bản đồ địa chính phải thể hiện cả ranh giới theo giấy tờ (bằng nét đứt) và ranh giới theo hiện trạng (bằng nét liền). Đơn vị đo đạc cần phải thể hiện sự thay đổi về ranh giới thửa đất trong Phiếu xác nhận kết quả đo đạc hiện trạng của thửa đất theo mẫu quy định tại Phụ lục số 12 của Thông tư và lập danh sách các trường hợp thay đổi ranh giới thửa đất để gửi đến Ủy ban nhân dân cấp xã, Phòng Tài nguyên và Môi trường và Sở Tài nguyên và Môi trường để xử lý theo thẩm quyền.

Trong quá trình đo và vẽ chi tiết, tại mỗi trạm máy phải bố trí các điểm chi tiết làm điểm kiểm tra với các trạm đo kề nhau. Số lượng điểm kiểm tra phụ thuộc vào khu vực đo và không được ít hơn 2 điểm với mỗi trạm đo kề nhau. Nếu sai số vị trí điểm kiểm tra giữa hai lần đo từ hai trạm máy bằng hoặc nhỏ hơn sai số quy định tại Điều 7 của Thông tư thì vị trí điểm kiểm tra sẽ được xác định bằng tọa độ trung bình giữa hai lần đo. Nếu sai số nói trên vượt quá sai số quy định tại Điều 7 của Thông tư thì phải kiểm tra, xác định rõ nguyên nhân để khắc phục.

Nếu trong khu đo cùng thời điểm có nhiều tỷ lệ khác nhau, chúng ta phải đánh dấu những điểm chi tiết chung của hai tỷ lệ để đo tiếp biên. Việc đo tiếp biên cần phải tuân thủ chỉ tiêu kỹ thuật của tỷ lệ bản đồ lớn hơn.

Sau khi bản đồ địa chính được nghiệm thu bởi cơ quan thi công, đơn vị đo đạc sẽ in Phiếu xác nhận kết quả đo đạc hiện trạng thửa đất theo mẫu quy định tại Phụ lục số 12 kèm theo Thông tư này và cung cấp cho người sử dụng đất để kiểm tra, xác nhận và kê khai đăng ký đất đai theo quy định. Sau đó, người sử dụng đất sẽ nộp lại phiếu này cùng hồ sơ đăng ký đất đai để làm cơ sở nghiệm thu bản đồ địa chính. Trong trường hợp phát hiện sai sót trong kết quả đo đạc địa chính của thửa đất, người sử dụng đất sẽ báo cho đơn vị đo đạc để được kiểm tra, chỉnh sửa và bổ sung lại thông tin.