Tỉ lệ bản đồ là thông tin quan trọng khi người dùng muốn xem bản đồ nào đó. Để xem được bản đồ chính xác thì bạn cần phải biết được có mấy loại tỉ lệ bản đồ, để đảm bảo thông tin được nắm bắt đúng.

Tỉ lệ bản đồ là gì?

Tỷ lệ bản đồ là tỷ số giữa khoảng cách trên bản đồ với khoảng cách tương ứng ngoài thực địa. Tỷ lệ này cho thấy khoảng cách được xác định trên bản đồ nhỏ như thế nào so với khoảng cách thực tế trên mặt đất. Tỷ lệ số và tỷ lệ thước thường được sử dụng để mô tả tỷ lệ bản đồ. 

Mỗi bản đồ có chi tiết tỷ lệ ở dưới cùng hoặc ở góc. Tỷ lệ bản đồ cho phép bạn xem khoảng cách đã được thu nhỏ bao nhiêu lần trên bản đồ so với kích thước thực tế trên thực địa.

Có mấy loại tỉ lệ bản đồ?

Thông thường người ta sử dụng tỷ lệ thước kẻ hoặc tỷ lệ số để mô tả tỷ lệ bản đồ.

Tỷ lệ số

Tỷ lệ số được biểu thị dưới dạng số thập phân có phần tử luôn là 1 và mẫu số thường ở dạng 1000, 10.000 hoặc 100.000. Cụ thể, mẫu số càng lớn thì khoảng cách giữa các trường càng lớn. Ví dụ: Nếu tỷ lệ bản đồ là 1/10.000 thì 1 cm trên bản đồ tương ứng với 10.000 cm trên thực địa.

Tỷ lệ thước

Tỷ lệ thước đại diện cho hình dạng thước được tính toán trước, với mỗi đoạn tương ứng với độ dài trường tương ứng.

Ví dụ: Nếu mỗi đoạn trên bản đồ dài 1 cm thì có nghĩa là trường tương ứng là 10 km hoặc 100 km tùy theo bản đồ.

Tuy nhiên, tỷ lệ bản đồ nhỏ hơn hiển thị ít nội dung hơn so với bản đồ tỷ lệ lớn hơn. Tỷ lệ càng lớn thì hiển thị càng cụ thể và chi tiết nên thường được in to để mọi người dễ nhìn và dễ sử dụng.

Ứng dụng của tỉ lệ bản đồ trong đời sống

Bản đồ đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống xã hội của mọi người. Nhờ có bản đồ, chúng ta có thể nhìn thấy đường đi, khám phá địa hình, sử dụng nó để phòng thủ, quân sự, xây dựng, v.v…

Tỷ lệ bản đồ có nhiều ứng dụng thực tế, bao gồm:

Tỷ lệ bản đồ quân sự

Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của tỷ lệ bản đồ ngày nay là trong lĩnh vực quân sự. Sử dụng bản đồ ở tỷ lệ phù hợp trong bất kỳ trận chiến nào sẽ giúp ích rất nhiều trong việc phát triển các chiến thuật thông minh. Nhờ có bản đồ, chúng ta có thể dễ dàng phán đoán địa hình về độ cao, độ dốc hay độ gồ ghề. 

Tỷ lệ bản đồ trong kiến ​​trúc công trình 

Bản đồ là một phần không thể thiếu của bất kỳ dự án xây dựng nào, từ nhỏ đến lớn. Một dự án có nhiều nội dung cần sử dụng tỷ lệ bản đồ bao gồm: Độ dày của tường, cách lắp đặt chi tiết, kích thước từng phòng,…

Có thể được coi là công cụ hữu hiệu giúp mọi người làm việc tích cực và hài hòa hơn mà không cần bất kỳ lời giải thích hay hướng dẫn nào. Chỉ cần nhìn vào tỷ lệ của bản đồ, bạn sẽ dễ dàng hiểu được kích thước thực tế, giúp việc thi công trở nên dễ dàng hơn.

Ứng dụng trong xem đường đi

Đối với bất kỳ ai khám phá một quốc gia mới hoặc thích đi du lịch bụi, một bản đồ tỷ lệ nhỏ là điều cần thiết để giúp bạn tìm đường đi quanh điểm đến của mình. Điều này cũng có nhiều lợi thế. Ví dụ, trong trường hợp có sự kiện bất ngờ hoặc sai hướng, bạn có thể xác định hướng chính xác nhờ chế độ xem bản đồ.

Vì vậy, việc áp dụng tỷ lệ bản đồ có tác động rất lớn đến đời sống con người trong việc xác định đường đi.

Ý nghĩa của các quy hoạch 1/500, 1/2000, 1/5000

Hệ thống đồ án quy hoạch đô thị Việt Nam bao gồm

• Quy hoạch chung với tỷ lệ từ 1/10000 đến 1/25000.
• Quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ từ 1/2000 đến 1/5000.
• Quy hoạch chi tiết với tỷ lệ 1/500.
• Quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật.

Quy hoạch 1/500 là quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500. Quy hoạch chi tiết quy hoạch xây dựng sau khi chia tách. Là Giai đoạn 2 của kế hoạch. Quy hoạch chi tiết thành phố sẽ được triển khai và cụ thể hóa theo tỷ lệ 1:2000. Là cơ sở để lập dự án đầu tư xây dựng, cấp giấy phép xây dựng và quản lý đầu tư xây dựng. Được giao cho một dự án cụ thể. Người thực hiện là chủ đầu tư.

Quy hoạch tổng thể 1/2000 là quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000 và là cơ sở để triển khai, hoàn thiện Quy hoạch 1/500. Đây là giai đoạn 1 của kế hoạch. Đây là giai đoạn thực hiện quy hoạch toàn diện của thành phố. Người thực thi là chính quyền địa phương hoặc nhà đầu tư.

Quy hoạch tổng thể 1/5000 là quy hoạch tỷ lệ 1/5000, là bản quy hoạch chung, bản vẽ thể hiện mặt trong và mặt ngoài của đô thị.