Bản đồ địa hình thể hiện các chi tiết tự nhiên, các yếu tố trên mặt đất, yếu tố địa danh, địa lý.  Tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng bản đồ mà lựa chọn các yếu tố thể hiện trên bản đồ.

Bản đồ địa hình là gì?

Bản đồ địa hình đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu về hình dáng và đặc điểm địa hình của một khu vực cụ thể. Nó không chỉ giúp chúng ta biết được biểu đồ địa vật, mà còn cho phép chúng ta nhận biết sự biến đổi về độ cao của các vùng trên bề mặt đất. Ví dụ, nhìn vào một bản đồ địa hình, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra núi non, sông rừng, hồ đầm, hay bất kỳ sự thay đổi nào.

Bản đồ địa hình thường có tỷ lệ lớn hơn so với các loại bản đồ khác, thường là trên 1:1,000,000, và nội dung của nó thể hiện tương đối chi tiết. Mức độ chi tiết của bản đồ phụ thuộc vào tỷ lệ cụ thể của bản đồ đó. Bên cạnh việc hiển thị đặc điểm địa hình, bản đồ cũng thường đi kèm với hệ thống tọa độ ô vuông để giúp xác định vị trí chính xác trên bản đồ. Bản đồ là công cụ hữu ích cho việc nghiên cứu và khám phá các đặc điểm địa lý của một khu vực và giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về bề mặt đất nước.

Các loại bản đồ hiện nay

Hiện nay, có nhiều biến thể của bản đồ được tạo ra để phục vụ cho các mục đích và nhu cầu đa dạng. Dưới đây là một số loại bản đồ phù hợp cho từng mục đích cụ thể:

• Bản đồ Việt Nam: Bản đồ này tập trung vào việc biểu diễn đặc điểm địa hình của Việt Nam trong toàn bộ quốc gia, giúp hiểu rõ hình dáng tổng thể của đất nước.
• Bản đồ quân sự: Được phát triển cho mục đích quân sự, bản đồ này chứa thông tin liên quan đến các yếu tố chiến thuật, địa hình chiến trường, và sự phân bố của tài nguyên quân sự.
• Bản đồ thành phố, dân cư: Loại bản đồ này tập trung vào việc biểu diễn hình dáng và cấu trúc của thành phố hoặc khu vực dân cư cụ thể, giúp người sử dụng dễ dàng xác định các điểm quan trọng và dịch vụ công cộng.
• Bản đồ đồi núi: Bản đồ này tập trung vào việc hiển thị đặc điểm địa hình đồi núi, giúp người sử dụng định hình được hình dáng và độ cao của các dãy núi và đồi.
• Bản đồ đập, thác nước: Loại bản đồ này tập trung vào việc biểu diễn các yếu tố nước, bao gồm đập, thác nước, hồ, và các sông ngòi, để người sử dụng có thể nắm bắt thông tin về tài nguyên nước và cơ cấu thủy văn.
• Bản đồ biển, sông ngòi: Bản đồ này chứa thông tin về đặc điểm địa hình dọc theo bờ biển và sông ngòi, bao gồm cả cảng biển, cửa sông, và các đặc điểm quan trọng khác liên quan đến môi trường nước.

Bản đồ 3D chi tiết hiện trạng

Ngày nay, có một loại bản đồ địa hình mới xuất hiện, được thể hiện dưới dạng mô hình 3D với đầy đủ chi tiết. Để tạo bản đồ 3D, người ta thường sử dụng phương pháp xây dựng lớp lên lớp bằng tay với các vật liệu khác nhau. Quá trình này bắt đầu bằng việc tạo lên bề mặt đất và hệ thống đường xá. Các mô hình chi tiết như tòa nhà, cầu, và các công trình khảo sát khác được thêm vào. Cuối cùng, các chi tiết phụ họa như con người, cây cối, phương tiện giao thông, cột điện, và nhiều yếu tố khác cũng được tích hợp vào bản đồ.

Có nhiều tỷ lệ khác nhau được sử dụng để tạo bản đồ3D, bao gồm 1:500, 1:1000, và thậm chí còn nhỏ hơn như 1:100000. Mỗi tỷ lệ phù hợp với mục đích sử dụng cụ thể. Sử dụng bản đồ 2D đôi khi đòi hỏi người dùng phải giải đọc nhiều số liệu khác nhau vì chúng không thể hiện một cách rõ ràng các chi tiết cao, sự vật trên bề mặt Trái Đất. Trong khi đó, bản đồ 3D thể hiện rất rõ các chi tiết cao và sự vật, từ đó giúp đo đạc khoảng cách và diện tích dễ dàng hơn.