Tỷ lệ bản đồ cho biết một đơn vị trên bản đồ tương đương với bao nhiêu đơn vị trên thực tế. Cùng Tracdiaso.com tìm hiểu cụ thể hơn về khái niệm này cũng như ý nghĩa và cách tính của nó qua bài viết sau đây.

Khái niệm tỉ lệ bản đồ là gì?

Tỷ lệ bản đồ là tỷ số giữa kích thước thực tế của một khu vực trên mặt đất và kích thước được biểu diễn trên bản đồ. Nói cách khác, tỉ lệ bản đồ cho biết một đơn vị trên bản đồ tương đương với bao nhiêu đơn vị trên thực tế.

Ví dụ, nếu tỉ lệ bản đồ là 1:50.000, điều đó có nghĩa là 1cm trên bản đồ tương đương với 50.000cm trên thực tế, hoặc 500 mét. Tỷ lệ bản đồ thường được biểu thị dưới dạng phân số hoặc tỷ lệ phần trăm.

Tỷ lệ bản đồ quan trọng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm địa lý, khoa học môi trường, quy hoạch đô thị, xây dựng, vận tải và du lịch. Việc hiểu và sử dụng tỉ lệ bản đồ đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo độ chính xác và độ tin cậy của thông tin được biểu diễn trên bản đồ.

Phân loại tỉ lệ bản đồ, các loại tỷ lệ bản đồ

Các loại tỷ lệ bản đồ được phân loại dựa trên giá trị của tỷ số, bao gồm:

• Tỷ lệ lớn (1:1 đến 1:10.000): Đây là loại tỉ lệ bản đồ thường được sử dụng để biểu diễn chi tiết và rõ ràng của các khu vực nhỏ, chẳng hạn như các khu vực đô thị hoặc các khu vực quân sự.
• Tỷ lệ trung bình (1:10.001 đến 1:50.000): Đây là loại tỉ lệ bản đồ thường được sử dụng để biểu diễn các khu vực lớn hơn, nhưng vẫn cần độ chi tiết cao hơn so với tỷ lệ lớn. Ví dụ, các bản đồ địa chính thường có tỷ lệ này.
• Tỷ lệ nhỏ (1:50.001 đến 1:250.000): Đây là loại tỉ lệ bản đồ thường được sử dụng để biểu diễn các khu vực rộng lớn hơn, chẳng hạn như các khu vực địa lý hoặc bản đồ du lịch.
• Tỷ lệ rất nhỏ (1:250.001 trở lên): Đây là loại tỉ lệ bản đồ thường được sử dụng để biểu diễn các khu vực rất lớn, chẳng hạn như các bản đồ thế giới. Loại tỷ lệ này thường không có độ chi tiết cao và chỉ để biểu diễn thông tin chính yếu của một khu vực.

Tìm hiểu ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ

Tỉ lệ bản đồ cho biết tỷ số giữa kích thước thực tế của một khu vực và kích thước trên bản đồ, được biểu diễn dưới dạng phân số. Ví dụ, tỷ lệ 1:10.000 cho biết mỗi đơn vị kích thước trên bản đồ tương ứng với 10.000 đơn vị kích thước thực tế của khu vực đó.

Ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ là cho phép chúng ta hiểu được sự tương quan giữa kích thước thực tế của một khu vực và kích thước trên bản đồ. Tỉ lệ bản đồ giúp chúng ta biết được độ phân giải của bản đồ, tức là mức độ chi tiết của thông tin mà bản đồ cung cấp.

Tỷ lệ bản đồ còn giúp chúng ta tính toán khoảng cách và diện tích trên bản đồ, cũng như giúp chúng ta đánh giá được vị trí và quy mô của các đối tượng trên bản đồ. Do đó, tỉ lệ bản đồ là một yếu tố quan trọng trong thiết kế bản đồ và trong việc sử dụng bản đồ để định vị và điều hướng trong thực tế.

Hướng dẫn cách tính tỉ lệ bản đồ

Cách tính tỉ lệ bản đồ là dựa trên phân số giữa kích thước thực tế của một khu vực và kích thước tương ứng trên bản đồ. Tỉ lệ bản đồ được thể hiện dưới dạng phân số hoặc thập phân. Ví dụ, tỉ lệ bản đồ 1:10.000 cho biết mỗi đơn vị trên bản đồ tương ứng với 10.000 đơn vị kích thước thực tế của khu vực đó.

Để tính tỉ lệ bản đồ, ta cần biết kích thước thực tế của khu vực đó và kích thước tương ứng trên bản đồ. Sau đó, ta thực hiện các bước sau:

1. Chuyển đơn vị kích thước thực tế và kích thước trên bản đồ về cùng đơn vị đo lường, ví dụ như mét hoặc kilômét.
2. Chia kích thước thực tế của khu vực cho kích thước tương ứng trên bản đồ.
3. Kết quả chia sẽ là tỷ số giữa kích thước thực tế và kích thước trên bản đồ.
4. Để đưa kết quả về dạng phân số, ta sẽ làm tròn tỷ số đó thành một phân số đơn giản. Ví dụ, nếu kết quả là 0,0012, ta có thể làm tròn thành 1:833.

Ví dụ: Nếu khu vực thực tế có kích thước là 20 km x 15 km và kích thước tương ứng trên bản đồ là 2 cm x 1,5 cm, ta có thể tính tỉ lệ bản đồ như sau:

Chuyển kích thước thực tế về đơn vị mét: 20 km = 20.000 m, 15 km = 15.000 m.

Chuyển kích thước trên bản đồ về đơn vị mét: 2 cm = 0,02 m, 1,5 cm = 0,015 m.

Chia kích thước thực tế cho kích thước trên bản đồ: (20.000 m / 0,02 m) : (15.000 m / 0,015 m) = 1:133.333.

Làm tròn tỷ số 1:133.333 thành phân số đơn giản 1:125.000. Do đó, tỉ lệ bản đồ là 1:125.000.