Tỉ lệ bản đồ thể hiện mối quan hệ giữa đơn vị độ dài trên bản đồ và độ dài tương ứng ở trên mặt đất. Cùng Tracdiaso.com khám phá khái niệm và cách tính tỉ lệ bản đồ chính xác qua bài viết sau đây.

Khái niệm tỉ lệ bản đồ là gì

Tỉ lệ bản đồ là tỉ số giữa một khoảng cách trên bản đồ và một khoảng cách tương ứng trên thực địa, nó cho biết khoảng cách được vẽ trên bản đồ đã giảm đi bao nhiêu phần trăm so với khoảng cách trên thực địa, để biểu thị tỉ lệ của khoảng cách trên bản đô. thang đo người ta dùng thang số và thang thước. 

Ý nghĩa tỉ lệ bản đồ

Mỗi bản đồ có tỉ lệ ở phía dưới hoặc ở góc của bản đồ. Dựa vào tỷ lệ bản đồ, chúng ta có thể biết khoảng cách trên bản đồ đã giảm đi bao nhiêu lần so với kích thước thực trên mặt đất. 

Những loại tỉ lệ bản đồ

Tỷ lệ bản đồ được thể hiện dưới hai dạng:

Tỉ số là một phân số luôn có tử số bằng 1, mẫu số càng lớn thì tỉ số càng nhỏ và ngược lại. Ví dụ, báo cáo 1: 100.000 có nghĩa là 1 cm trên bản đồ bằng 100.000 cm hoặc 1.000 m (1 km) trong thực tế.

Tỉ lệ thước là một tỉ lệ được vẽ cụ thể như một phép đo đã được tính toán trước. Mỗi đoạn của thước được đánh số do độ dài tương ứng thực tế.

Tỷ lệ bản đồ liên quan đến mức độ mà các đối tượng địa lý được thể hiện trên bản đồ. Tỷ lệ càng lớn, bản đồ sẽ càng chi tiết.

Đồ thị có tỷ lệ lớn hơn 1: 200.000 là một bản đồ tỷ lệ lớn. Bản đồ tỷ lệ 1: 200.000-1:1.000.000 là bản đồ tỷ lệ trung bình. Bản đồ ở tỷ lệ nhỏ hơn 1: 1.000.000 là bản đồ tỷ lệ nhỏ. 

Hướng dẫn cách tính tỉ lệ bản đồ từ ảnh hoặc bản đồ

Một số bản đồ không có tỷ lệ đi kèm. Hoặc các bức ảnh hàng không sẽ khó có tỷ lệ nhất định. Vậy làm cách nào để người dùng có thể tính toán tỷ lệ để sử dụng trên bản đồ hoặc trên hình ảnh?

Một lưu ý (ngoại lệ) đối với hiệu ứng không khí là phương pháp này giả định hai điểm ở cùng độ cao – hoặc mặt đất bằng phẳng. Nếu bạn chụp ảnh trên không, địa hình có thể không bằng phẳng. Nếu có đồi, thậm chí là đồi không quá cao thì tính toán sẽ không chính xác. 

Một cách khác để hiểu cách tính toán tỷ lệ bản đồ từ ảnh chụp nhanh không xác định là so sánh nó với bản đồ tỷ lệ đã biết.

Ví dụ; Bạn có một bức ảnh chụp từ trên không với khoảng cách giữa hai đỉnh núi đôi là 7,2 cm. Bạn có một bản đồ của cùng một khu vực ở tỷ lệ 1: 24.000 và trên bản đồ khoảng cách giữa các ngọn đồi là 2,4 cm.

Câu trả lời sẽ liên quan đến các công thức đại số. Vì khoảng cách mặt đất giống nhau trong hình ảnh và bản đồ, chúng ta có thể tạo một biểu thức cho khoảng cách mặt đất đó cho cả hai và sau đó đặt chúng ở hai bên của phương trình. Khoảng cách mặt đất có thể được tìm thấy bằng cách nhân khoảng cách bản đồ/hình ảnh với tỷ lệ (trong trường hợp này là nghịch đảo của tỷ lệ – lưu ý cách thức hoạt động của điều này đối với các đơn vị hoàn tác chính xác). 

Độ chính xác của tỉ lệ bản đồ

Thực nghiệm cho thấy ở khoảng cách nhìn rõ (25 cm), mắt thường chỉ phân biệt được khoảng cách nhỏ nhất giữa hai điểm là 0,1 mm. Vì vậy, độ dài của đoạn thẳng ngoài thực địa tương ứng với 0,1 mm trên bản đồ được coi là độ chính xác của tỷ lệ. 

Như vậy, những đối tượng có kích thước nhỏ hơn tỷ lệ bản đồ khi vẽ thì không vẽ được theo tỷ lệ, nên lược bỏ hoặc dùng ký hiệu riêng nếu thấy cần thiết. Quy định về độ chính xác của bản đồ cũng xuất phát từ độ chính xác của tỷ lệ bản đồ. Bản đồ được chia tỷ lệ càng lớn thì độ chính xác càng cao. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong thực tế sản xuất có những trường hợp yêu cầu khổ bản vẽ lớn nhưng độ chính xác không cao thì có thể phóng bản đồ tỷ lệ nhỏ đủ độ chính xác để thành lập bản đồ tỷ lệ lớn hoặc tỷ lệ lớn. bản đồ theo quy định về độ chính xác của bản đồ tỷ lệ nhỏ.