Tỷ lệ bản đồ có những loại nào? Ý nghĩa là gì và  cách tính tỉ lệ bản đồ như thế nào? Cùng Tracdiaso.com tìm hiểu cụ thể qua bài viết sau đây nhé.

Tỉ lệ bản đồ là gì

Tỷ lệ bản đồ là tỉ số giữa khoảng cách đo được trên bản đồ với khoảng cách trên thực tế.  Trên một bản đồ, tỷ lệ thường được ghi dưới tên bản đồ giúp người xem nhìn rõ kích thước đối tượng thực đã thu nhỏ như thế nào.  

Thước tỉ lệ sẽ thường được đặt ở dưới cùng của bản đồ với mục đích xác định những thành phần và thời gian, địa điểm trên đó.  Tỷ lệ bản đồ càng cao thì mức độ chi tiết của bản đồ càng cao và ngược lại. 

Phân loại tỉ lệ bản đồ

Trước khi học cách tính toán này, bạn cần biết được cách thể hiện nó. Do đó, tỷ lệ bản đồ được thể hiện dưới hai định dạng:  

Dạng tỉ lệ số: Đây là một phân số có tử số luôn luôn là 1 và tỉ số của nó thay đổi khi mẫu số tăng.  Ngược lại, mẫu số càng nhỏ thì tỉ số càng ít.  

Dạng tỉ lệ thước: Đây là một loại thước đo dạng thước tĩnh mà trong đó các phần của đường đều có số đo chiều dài tương ứng.  Tỷ lệ bản đồ càng lớn thì càng nhiều đối tượng địa lý được thể hiện trên đó.  

Do đó, tỷ lệ bản đồ được tính theo những tiêu chí sau:  

Lớn: Trên 1:  200.000.  

Trung bình: Trên 1: 200.000 đến 1:  1.000.000.  

Nhỏ: Dưới 1:  1.000.000. 

Cách tính tỉ lệ bản đồ chính xác nhất

Khi nhìn bản đồ, bạn sẽ nhận ra tỷ lệ bản đồ có chỉ dẫn rõ, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu cách đo.  

Đánh dấu khoảng cách trên bản đồ tỷ lệ là 1/1000. Đây là hai điểm trên giấy hay thước kẻ.

Sau đó đặt cạnh tờ giấy này hoặc một cái thước đã ghi trên giấy dọc theo thang đo rồi bắt đầu đọc giá trị khoảng cách trên thang đo này  

Việc tính toán rồi đọc giá trị sẽ thuận tiện và đơn giản hơn rất nhiều nếu khoảng cách này dùng Compa  

Ví dụ tính khoảng cách  Dựa vào sơ đồ trên, bạn xác định khoảng cách này theo đường thẳng, từ khách sạn Bạch Vân, đến khách sạn Thanh Bồn, và từ khách sạn Gia Bình đến khách sạn Sông Hương.  

Tương tự Đo để xác định độ dài của đoạn đường Phan Bội Châu ( từ Trần Quý Cáp đến đường Lý Tự Trọng) .  

Cách tính: Trên bản đồ,  đường từ khách sạn Bạch Vân đến khách sạn Thanh Bồn là 5,5 cm.  Ta có tỉ lệ bản đồ là 1:7 500.  Vậy khoảng cách trên thực tế sẽ được xác định như sau:  5,5 cm x 75000 = 41250cm = 412.5 m.  

Tương tự như trên, từ khách sạn Gia Bình đến khách sạn Sông Hương: Khoảng cách đo được ở trên bản đồ là 4.0 cm.  Tỉ lệ bản đồ là 1:7 500.  Từ đó ta sẽ tính ra khoảng cách trên thực tế là: 4,0 cm x 7500 = 30000cm = 300m 

Ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ

Ý nghĩa của bản đồ đối với thực tế

Bản đồ là một mô hình không gian thể hiện số lượng, tính chất và vị trí nhất định ( khoảng cách, chiều ngang, diện tích, thể tích, chiều cao, độ rộng. ..) của từng vật trong không gian.  Bản đồ chứa đựng những thông tin đặc thù như vị trí, khối lượng, cấu trúc và sự phân bổ của từng vật thể, hiện tượng.  Vì vậy, trên chiến trường, quân bản đồ đóng một vai trò đặc biệt quan trọng.  

Bản đồ là các địa hình trên mặt đất, dưới nước và trên không.  Bản đồ là một tài liệu thiết yếu trong quân sự ( cung cấp thông tin địa hình và lên kế hoạch tác chiến) .  Bản đồ, chủ yếu là bản đồ có diện tích rộng, được dùng để quy hoạch và thiết kế cho các khu công nghiệp, thuỷ lợi và giao thông vận tải.  

Trong trồng trọt, bản đồ được dùng cho lập kế hoạch, quản lý đất, chăn nuôi, lâm nghiệp và giao thông vận tải.  

Trong Dạy học và Đào tạo: Bản đồ là đồ dùng trực quan và ‘ sách giáo khoa ’ cấp hai cho dạy và học các bộ môn kỹ thuật và kinh tế.  Thẻ cũng là một công cụ tuyên truyền và quảng bá nhằm nâng cao mặt bằng dân trí chung của mỗi quốc gia.  Kinh tế thế giới: Bản đồ là công cụ đắc lực trong ngành du lịch.  

Bản đồ là công cụ hữu hiệu giúp hoạch định đường hướng phát triển kinh tế trong bất cứ lĩnh vực hay ngành kinh tế xã hội nào.  Bản đồ là văn bản pháp lý đặc biệt quan trọng đối với công tác quản lý nhà nước nói chung và lĩnh vực đất đai nói riêng. 

Ý nghĩa của bản đồ đối với lĩnh vực khoa học 

Tất cả các cuộc khảo sát và nghiên cứu khác trong khoa học trái đất cũng bắt đầu và kết thúc trên bản đồ.  Các phát hiện được trình bày trên bản đồ và kết thúc trên đó.  Thông qua đó, chúng ta cũng tìm ra quy luật vận động và sự phân bổ trong không gian của các đối tượng, hiện tượng biểu diễn trên bản đồ.  

Bản đồ là phương tiện nghiên cứu quan trọng trên các lĩnh vực khác.  Bản đồ là một nguồn thông tin quan trọng và chính xác.  Bản đồ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quát như bạn đang tham gia vào một mô hình không gian khách quan thực sự.  Ngày nay và tương lai, các lá bài đóng một vai trò quan trọng trong việc thực hiện những nhiệm vụ chung của nhân loại.  

Tầm quan trọng của bản đồ vượt ra khỏi biên giới quốc gia và khu vực.  Đó là việc sử dụng hệ thống thông tin địa lý ( GIS) để xây dựng và tổ chức năng suất khai thác và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, môi trường, dân số và phát triển.  Sự phát triển bền vững trên mọi lĩnh vực đòi hỏi một lượng lớn các sản phẩm địa lý ( cả số lượng lẫn sự đa dạng) . 

Ý nghĩa tỷ lệ bản đồ 1/2000,1/5000,1/500

Tỷ lệ 1/5000  

Bản đồ quy hoạch tỷ lệ 1/500 có giá trị xác định các khu chức năng.  Địa giới các ô đất dùng cho xây dựng đường giao thông, điện, cấp thoát nước, bệnh viện, trường học, khu đô thị, . ..  Có thể nói bản đồ quy hoạch 1/5000 là căn cứ gốc nhằm xác định phương hướng phát triển, thu hút đầu tư cũng như công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường hay di dân, . ..  

Tỷ lệ 1/2000  

Bản đồ quy hoạch tỷ lệ 1/2000 nhằm phân loại và định hướng mục đích sử dụng đất đai cùng hệ thống cơ sở hạ tầng.  Mục đích để điều chỉnh nội dung quy hoạch đô thị.  Bản đồ dùng để triển khai các dự án quy hoạch đô thị.  Là căn cứ để lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/5 00.  Nội dung của quy hoạch chi tiết bao gồm: xác định phạm vi ranh giới, diện tích các khu vực lập quy hoạch, hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật với từng khu phố  

Tỷ lệ 1/500  

Chi tiết quy hoạch phân khu/tổng thể được cụ thể hoá bằng bản vẽ mặt bằng chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/5 00.  Một bản đồ quy hoạch chi tiết với vị trí cụ thể của toàn bộ các công trình trên đất.  Về hạ tầng xã hội, bố trí quy hoạch chi tiết theo mỗi ranh giới khu đất.  Nói cách khác bản vẽ quy hoạch chi tiết 1/500 là thiết kế tổng quan dự án đầu tư xây dựng.  Thiết kế kỹ thuật là nền tảng cho công tác định vị.  Lập thiết kế kỹ thuật cho việc xây dựng và thực hiện.